Borstvoeding
Wij stimuleren het geven van borstvoeding. Want borstvoeding is de beste start voor de baby. Borstvoeding is een samenspel tussen moeder en kind. Maar het slagen van borstvoeding geven hangt ook af van de steun die de moeder krijgt van haar partner en familie. Heb je besloten om je baby borstvoeding te geven? Dan is het verstandig om je tijdens de zwangerschap al hierop voor te bereiden.
Borstvoedingsadviezen
De eerste dagen:
Baby’s zijn in het eerste uur na de geboorte meestal alert en zoeken actief naar de borst. Dat is dus het beste moment om de baby voor het eerst aan te leggen. Meestal zal de baby de borst pakken en drinken, soms ook zullen ze alleen zoeken en likken. Leg de baby zoveel mogelijk bij je in de buurt. Dat geeft je de kans om je baby te leren kennen. Je leert zo herkennen wanneer je baby behoefte heeft aan lichaamscontact of voeding.
Voedingshouding:
Een ontspannen houding is belangrijk. Bij het aanleggen ligt de baby op borsthoogte met de buik naar de moeder. De baby laat zelf de borst los als hij genoeg gedronken heeft. Gaat de borst pijn doen of drinkt de baby niet goed meer, dan kun je met je vinger het vacuüm verbreken. Na de voeding is het goed om je baby een boertje te laten doen.
Complicaties:
Borstvoeding geven kan eerst gevoelig zijn. Toch is pijn vaak een signaal dat de baby niet goed drinkt. Haal de baby dan van de borst af en leg de baby opnieuw aan. Is de baby goed aangelegd, dan kan de borst ook goed leeggedronken worden. Vaak voeden in wisselende houdingen is goed voor de doorstroming. Als de borstvoeding goed op gang komt, kun je last krijgen van volle borsten. Om stuwing of harde plekken te voorkomen kun je de baby de eerste dagen veel aanleggen en goed laten drinken. Is het moeilijk om de baby aan te leggen, masseer dan de tepelhof voorzichtig, kolf je borst leeg of verwarm je borst met een warme doek of douche. Het is voldoende om je borst een keer per dag met schoon water te wassen. Gebruik geen zeep, want dat maakt de huid week.
Vraag en aanbod
Borstvoeding is een kwestie van vraag en aanbod. Leg je de baby vaker aan, dan wordt ook meer voeding aangemaakt. Je kunt beter niet wachten tot de baby huilt, maar let op de signalen die je baby geeft, zoals smakken, zoeken of op vuistjes zuigen, en leg dan de baby aan. Je kunt de baby op verzoek voeden. In het begin heeft hij minimaal 8 tot 12 voedingen per dag nodig. Een slaperige baby moet je wakker maken om te drinken.
Voldoende voeding:
Een gezonde pasgeborene met een normaal geboortegewicht die borstvoeding krijgt heeft geen bijvoeding nodig. De baby heeft in principe niet meer nodig dan de moeder aan borstvoeding beschikbaar heeft. Elke baby valt de eerste dagen af. Een pasgeboren baby mag maximaal 10% afvallen. Bijvoeden is niet nodig, ook niet als het warm weer is. Een (paar) keer extra aanleggen volstaat. Om er zeker van te zijn dat je baby toch voldoende voeding krijgt is het verstandig om te kijken hoeveel de baby poept en plast. De verloskundige of de kraamverzorgster kan de baby wegen als dat nodig is.
Regeldagen:
Baby’s kennen zogenaamde regeldagen: dagen waarop de hoeveelheid moedermelk wordt aangepast aan de behoefte van de baby. De baby kan op dit soort dagen zijn totale voedingsschema omgooien. Regeldagen vinden meestal plaats als de baby 10 tot 14 dagen oud is, rond 6 weken en rond 3 maanden. De baby is dan onrustiger en huilt meer dan anders. Voed deze dagen op verzoek. Hoe vaker je voedt, hoe eerder de melkproductie weer wordt aangepast aan de behoefte van de baby.
Accessoires:
Ga behoudend om met het gebruik van tepelhoedjes, spenen en fopspenen. Het gebruik daarvan vraagt om een andere techniek dan drinken uit de borst. Door het gebruik van fopspenen heb je ook kans dat je voedingssignalen mist die je baby geeft. draag tijdens de borstvoedingsperiode bij voorkeur een stevige, goed passende BH.
Melk afkolven:
Het kan gebeuren dat je baby te moe is en de zuigtechniek niet goed onder de knie krijgt. In dat geval is het verstandig melk af te kolven en met een lepeltje of kopje aan de baby te geven.
KOLVEN:
Wanneer is kolven een uitkomst?
Er kunnen diverse redenen zijn om te gaan kolven. Het kan zijn dat de baby te klein of te ziek is om aan de borst te drinken. Het kan ook zijn dat je tijdelijk medicatie gebruikt en dat je de moedermelk moet weggooien of dat er tijdelijk problemen zijn met je borsten (zoals tepelkloven). Je kunt ook gaan kolven om voorraad aan te leggen, voor een avondje uit of omdat je weer gaat werken.
Huren of kopen van een borstkolf:
Kolven is bedoeld om de melkproductie op gang te brengen en gaande te houden. De meeste moeders gebruiken een handkolf of een elektrische kolf, maar je kunt ook met de hand kolven. Een elektrische kolf is het handigste als je langere tijd blijft kolven.
Tijdstip:
Als je kolft in plaats van borstvoeding te geven doe je dat op het moment waarop je anders zou gaan voeden. Kolf je om een voorraad aan te leggen, dan kun je dat het beste tijdens of na de ochtendvoeding doen. Op dat moment zijn je borsten nog zo vol dat je kind ze niet helemaal leeg drinkt. Je kunt ook tussen de voedingen in kolven. Kolf je op je werk, dan zul je dat een keer of drie tijdens de werkdag moeten doen. Je kolft dan een volledige maaltijd. Voor de toeschietreflex is het belangrijk dat je een eigen afgeschermde plek hebt waar je je goed kunt ontspannen. Eventueel kun je dingen meenemen die je aan je kind doen denken (zoals een foto of kleertjes met geur).
Handkolf of elektrische kolf:
De meeste moeders gebruiken een apparaat voor het kolven. Wil je met de hand kolven, informeer dan bij de kraamverzorgster hoe je dat kunt doen. Zij kan je ook met een kolfapparaat op weg helpen. Lees in ieder geval ook de gebruiksaanwijzing van de kolf goed door. Was voor gebruik je handen. Let erop dat de kolf goed op de borst past en dat de trechtermond zo ruim is dat de tepelhof er ook (gedeeltelijk) in valt. De tepel zit dan precies in het midden van de trechtermond. Meestal begin je met korte ritmische bewegingen om de kolf op gang te brengen. Als de melk begint te stromen, kan het vacuüm meestal vastgehouden worden met een rustiger ritmisch tempo. Je kunt doorgaan tot de melk niet meer stroomt. Zet de kolf daarna op de andere borst.
Moedermelk bewaren:
Afgekolfde moedermelk kun je bewaren in schone kunststofbakjes, speciale borstvoedingszakjes of flesjes. Spoel de bakjes en flesjes van tevoren goed schoon met heet water!
In de koelkast:
Bewaar de melk niet in de deur, maar achterin de koelkast, zodat de koeling ook bij het openen van de koelkast optimaal blijft. Bij een temperatuur van maximaal 4º C kan de melk tot 72 uur (drie dagen) worden bewaard.
In de vriezer:
Als moedermelk langer dan drie dagen moet worden bewaard, kun je de melk het beste zo spoedig mogelijk na het kolven invriezen in de diepvries of het vriesvak van een koelkast met vier sterren. Het vriesvakje bovenin de koelkast is hiervoor niet geschikt. Bij een temperatuur van -18ºc of lager kan ingevroren moedermelk drie tot zes maanden worden bewaard.
Moedermelk ontdooien:
Moedermelk kan het beste worden ontdooid onder een geleidelijk warmere, stromende kraan of in de koelkast. Nooit onder een hete kraan, want dan verdwijnt de werking van de antistoffen! Ontdooide moedermelk ziet er vaak iets anders uit dan versgekolfde melk. Dit is normaal en heeft geen gevolgen voor de beschermende stoffen in de melk. Moedermelk die eenmaal ontdooid is moet binnen 24 uur worden gebruikt en mag niet opnieuw worden ingevroren. Gooi restjes weg.
Moedermelk opwarmen:
Je kunt moedermelk opwarmen in een flessenwarmer of in een pannetje met warm water (au bain marie). Het is belangrijk dat de melk niet warmer wordt dan 30-35ºc. Dit is een goede drinktemperatuur. Laat de temperatuur niet boven de 50ºc komen, want dat is niet goed voor de antistoffen en voedingsstoffen. Je controleert de temperatuur van de melk door een druppeltje op de binnenkant van je pols te laten vallen. Gebruik liever geen magnetron, want daarbij kan de temperatuur van de melk te hoog worden met als gevolg dat beschermende stoffen en eiwitten in kwaliteit achteruit gaan.
De kolf schoonmaken:
Maak na afloop alle onderdelen van de kolf die in aanraking zijn geweest met melk meteen schoon. Je kunt ze afdrogen met een stuk keukenpapier. Kolf je melk af voor een couveusebaby, dan moet je het kolfmateriaal één keer per dag uitkoken. In andere gevallen is één keer per week genoeg. Glazen of kunststof onderdelen kook je vijf minuten uit, rubberen onderdelen één minuut.
Borstvoedingsinstanties:
Nederlandse vereniging van lactatiekundige – www.nvlborstvoeding.nl
Borstvoedingorganisatie La Leche League – www.lalecheleague.nl
Vereniging borstvoeding natuurlijk – www.borstvoedingnatuurlijk.nl